Sırbistan, lojistik ve vergi yönetimi alanlarında dijital dönüşüm sürecinin bir parçası olarak, 1 Ocak 2026’dan itibaren zorunlu bir elektronik irsaliye sistemini (e-İrsaliye Sistemi) uygulamaya geçirecektir. Bu sistem, mal hareketlerinin dijital ortamda belgelenmesini sağlayarak, şeffaflığı artırmayı, izlenebilirliği güçlendirmeyi ve daha etkili bir düzenleyici denetim sunmayı amaçlamaktadır.
Kapsam
Sırbistan e-İrsaliye sistemi, mal hareketliliğine dahil olan tüm taraflar için tasarlanmıştır; bu, tüm kayıtlı işletmeleri ve şahısları kapsar. Yasal kriterleri karşılayan herkes, ister kamu ister özel sektörde faaliyet göstersin, zorunluluğa uyum sağlamak zorundadır.
Sistemin temelinde, taşıma ile ilgili önemli bilgileri kaydeden standart bir dijital belge olan e-irsaliye bulunmaktadır. Bu belge, taşınan malın ne olduğunu, kim tarafından taşındığını ve nereye götürüleceğini gibi temel bilgileri içerir. e-irsaliye, hem yurt içi hem de sınır ötesi taşımalar için geçerlidir. Sistem, özellikle tütün, alkol ve kahve gibi özel tüketim mallarının taşınmasının izlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, güvenlik veya uyum riskleri nedeniyle ek düzenleyici denetim gerektiren ürünlerin hareketlerinin denetlenmesinde de önemli bir rol oynamaktadır.
Elektronik irsaliyeler, taşınan çoğu mal için gereklidir; ancak, malların niteliğine ve geçerli düzenlemelere bağlı olarak bazı istisnalar bulunmaktadır. Öne çıkan istisnalar şunlar olabilir:
- Su, elektrik ve gaz gibi kamu hizmeti ağları üzerinden taşınan mallar.
- Belirli vergi düzenlemelerine tabi olan perakende malları.
- Askeri veya hassas mallar ile uluslararası anlaşmalar çerçevesinde taşınan ürünler.
Uygulama Takvimi
Yönetmelik 13 Mart 2025’te yayımlandı ve 21 Mart 2025 itibarıyla yürürlüğe girdi. e-İrsaliye Sisteminin zorunlu kullanımına tam uyum, iki aşamalı olarak başlayacaktır:
- 1 Ocak 2026 itibarıyla, özel sektör kuruluşlarının tüm B2G (işletmeden devlete) işlemler için e-İrsaliye düzenlemesi zorunlu hale gelecektir.
1 Ekim 2027′den itibaren, özel sektör kuruluşları ayrıca tüm B2B (işletmeden işletmeye) işlemler için e-İrsaliye düzenleyip alacaklardır.
Teknik Detaylar ve Gerekli Veriler
Sırbistan’ın e-İrsaliye sistemi, daha geniş kapsamlı Sırbistan Elektronik Fatura Sisteminin (SEF) mimarisiyle uyumlu olan XML tabanlı bir formata sahiptir.
Düzenlenen tüm elektronik irsaliyeler şu temel bilgileri içermelidir: seri numarası, düzenleme tarihi, irsaliye numarası ve gönderici ile alıcıya ilişkin bilgiler. u bilgiler, isimler, adresler, kimlik numaraları ve gerekliyse kamu sektörüne ait kodları içerir. Ayrıca, gönderimin başlangıç ve beklenen bitiş tarihleri ile gönderimin çıkış ve varış adresleri de belirtilmelidir.
Mallara ilişkin bilgiler de dahil edilmelidir: ürün kodları, isimleri, miktarları ve ölçü birimleri. Ayrıca, irsaliye taşıma yöntemini belirtmeli ve taşıyıcı veya taşımacı katılımcısının kimliğini sağlamalıdır. Oluşturulduktan sonra, sistem her e-irsaliye için otomatik olarak özel belirlenmiş bir kimlik numarası atar.
Başvuru ve İşlem
Sisteme katılmak isteyen taraflar, Sırbistan’ın e-Fatura sistemi üzerinden veya belirlenen kayıt arayüzü aracılığıyla kayıt olmalıdır. Kayıt işlemi için geçerli bir Sırp vergi kimlik numarasına (PIB) sahip olmak gerekmektedir.
Taraflar, sisteme iki ana kanal üzerinden erişebilir. İlk olarak, güvenli bir tarayıcı tabanlı kullanım için web tabanlı bir kullanıcı arayüzü (UI) mevcuttur. İkinci olarak, API’ler aracılığıyla işletmeler, sistemi doğrudan yazılım çözümlerine entegre edebilir.
Malları fiziksel olarak taşımaya başlamadan önce, gönderici e-irsaliye belgesini sistem üzerinden göndermelidir. Belge gönderildikten sonra, alıcı fiziksel teslimatı onaylayana kadar bu belge gönderilebilir, revize edilebilir veya iptal edilebilir.
Alıcı, malların teslimatını aynı gün içinde veya en geç iki iş günü içinde fiziksel olarak teslim aldığını onaylamak zorundadır. Bunun ardından, alıcı, malları teslim aldıktan sonra sekiz gün içinde elektronik bir makbuz düzenleyerek e-irsaliye belgesini kabul etmeli veya reddetmelidir.
Tüm e-irsaliye belgeleri, özgünlüklerini ve içerik bütünlüklerini koruyacak şekilde saklanmalıdır. Bu belgeler, denetim ve incelemeler için kolayca erişilebilir olmalı ve yasal gerekliliklere uygun şekilde arşivlenmelidir.
SNI size nasıl yardımcı olabilir?
SNI, Sırbistan e-İrsaliye sistemi için kapsamlı bir uçtan uca çözüm sunarak, entegrasyon ve veri yönetimini sorunsuz hale getirir. Çözümümüz, tüm ERP sistemleriyle uyumlu olup, verileri doğrudan herhangi bir ERP sisteminden alarak veri çekme, eşleme ve işleme süreçlerini tamamen otomatikleştirir. Bu sayede manuel hatalar ortadan kalkar ve elektronik irsaliye oluşturma işlemi daha verimli hale gelir.
SNI çözümü, veri yönetimi konusunda vergi otoriteleriyle kesintisiz bir iletişim sağlar. Bu otomatikleştirilmiş yaklaşım, düzenlemelere tam uyumu garanti ederken, zaman ve iş gücünden tasarruf sağlar.
Sistem, kullanıcı dostu bir arayüz sunar. Bu sayede, kullanıcılar hem XML formatındaki hem de insan tarafından okunabilir formatlardaki irsaliye belgelerini kolayca takip edebilir. Kullanıcı dostu SNI e-İrsaliye kontrol paneli, gönderimlerin ilerlemesini izlemeyi ve yönetmeyi kolaylaştırır, böylece operasyonlar üzerinde net bir görünürlük sağlar.
Ayrıca, çözüm, mallara ait tüm gerekli bilgileri kaydeder. Ürün kodları, isimler, miktarlar, ölçü birimleri gibi veriler düzenli olarak takip edilir. Taşıma yöntemi ile taşıyıcı veya taşıma sürecine dahil olan diğer taraflar da kaydedilir. E-irsaliye belgesi oluşturulduğunda, sistem otomatik olarak özel bir kimlik numarası atar. Böylece her gönderim, süreç boyunca doğru şekilde izlenebilir ve tanımlanabilir.